Baza wiedzy

Separatory są instalacjami typu przepływowego tzn. w urządzeniach tych w sposób mechaniczny następuje oddzielenie (separacja) olei wolnych od reszty ścieków podczas ich przepływu. Dodatkowo separatory koalescencyjne wyposażone są we wkłady koalescencyjne, których zadaniem jest zwiększenie powierzchni aktywnej w separatorze a poprzez to wzbudzenie lub przyspieszenie zjawiska koalescencji flotujących kropli produktów ropopochodnych. W zależności od producenta jako materiał koalescencyjny wykorzystywane są: maty , żaluzje stalowe, pakiety mające strukturę plastra miodu. Do oceny skuteczności pracy separatora ważne jest uzyskanie informacji od producenta na temat powierzchni właściwej stosowanego materiału oraz uzyskiwanego współczynnika separacji oraz powierzchniowego obciążenia hydraulicznego CHS.

Zasadę działania separatora koalescencyjnego przedstawia poniższy schemat:

Separatory są urządzeniami przepływowymi, w których następuje wydzielenie zarówno lżejszych od wody substancji ropopochodnych jak, i cięższej od wody zawiesiny. Na wlocie wyposażonym w deflektor znajduje się osadnik, służący do zatrzymywania zawiesiny łatwo opadającej. Następnie ścieki poprzez kratę rzadką wpływają do komory wlotowej, kierującej ścieki do wkładu wielostrumieniowego, umieszczonego w dolnej części komory koalescencyjnej. We wkładzie wielostrumieniowym o przepływie współprądowym następuje koalescencja cząstek substancji ropopochodnych i ich wypływanie w postaci kropli na powierzchnię . Ten sam wkład wielostrumieniowy działa też przeciwprądowo usuwając ze ścieków zaolejony osad , który zsuwa się wzdłuż podłużnych rurek wkładu sedymentując w przestrzeni podfiltrowej. Następnie ścieki wpływają poprzez zasyfonowy odpływ wyposażony w automatycznie zamknięcie pływakowe (zamykające się w chwili przepełnienia zgromadzonymi substancjami ropopochodnymi) do odbiornika naturalnego lub kanalizacji.

Separatory koalescencyjne muszą być poprzedzone odpowiedniej wielkości osadnikami wstępnymi. W przypadku większych zlewni stosuje się przed separatorami, zbiorniki retencyjno-akumulacyjne wyposażone w odpowiednią armaturę regulującą, która to dozuje określony z góry dopływ ścieków do separatora (powierzchniowe regulatory dopływu). Każdy separator zarówno grawitacyjny jak i koalescencyjny musi posiadać urządzenia zabezpieczające, które w sposób automatyczny, bez ingerencji człowieka zamykają odpływ ścieków z separatora, po uzyskaniu maksymalnej pojemności przetrzymania. Pojemność ta jest różna dla różnych typów separatorów. Zamknięcie automatyczne jest bardzo istotne, ponieważ wymusza konserwację separatora oraz w przypadku nagłego wycieku oleju zawór natychmiast zamyka odpływ, co całkowicie zapobiega skażeniu odbiornika.

Istotne jest także, aby zawór pływakowy znajdował się na odpływie z separatora, ponieważ po odcięciu odpływu możliwe jest dalsze spiętrzanie ropopochodnych w kominie separatora ,aż po właz rewizyjny. Gdy odcinany jest dopływ, ścieki zaolejone mogą zbierać się tylko w przewodach kanalizacyjnych i wpustach, co jest bardzo niekorzystne pod względem ochrony przeciwpożarowej. Stosowane są różne konstrukcje zabezpieczeń odpływu: zawory pływakowe, śluzy dopływu, klapy itd.

Separatory przeznaczone są zarówno do usuwania substancji ropopochodnych jak i zawiesiny ze ścieków deszczowych oraz procesowych. Typowe zastosowania tych urządzeń to: stacje paliw, myjnie samochodowe, parkingi, drogi, stacje przeładunkowe, hurtownie paliw, lotniska, garaże podziemne, place manewrowe, złomowiska pojazdów, stacje recyclingu pojazdów, warsztaty samochodowe, porty, zakłady przerobu ropy naftowej i inne obiekty na których występuje permanentne zagrożenie skażenia wód substancjami ropopochodnymi oraz zawiesiną.

Konserwacja i eksploatacja separatorów składa się z trzech podstawowych elementów:

Serwis separatora polegający na wykonaniu m.in. czynności takich jak: demontaż i montaż filtrów koalescencyjnych, wyczyszczenie fitrów koalescencyjnych, w razie konieczności wymiana uszkodzonych mechanicznie filtrów (zdarza się to szczególnie często w przypadku filtrów gąbkowych), sprawdzenie pracy pływaka, umycie osadnika, uruchomienie i sprawdzenie systemów alarmowych, oczyszczeniu kanału myjni, po zakończonym serwisie napełnienie separatora czystą wodą, sprawdzenie pracy pływaka oraz wykonanie innych czynności zalecanych przez producenta urządzeń. Firma serwisująca separatory powinna być wyposażona w odpowiednie urządzenia do wykonywania w/w czynności i posiadać m.in.: wciągarki filtrów koalscencyjnych, agregaty wysokociśnieniowe do płukania wkładów koalescencyjnych z PEDH, eksplozymetr, szelki asekuracyjne, klucze do włazów typu ciężkiego C250 i D400, korki kanalizacyjne,drobne narzędzia z metali nieżelaznych. Serwis może składać się także z naprawy lub wymiany zużytych filtrów i wkładów koalescencyjnych.

Odbiór odpadów niebezpiecznych tj. szlamów zaolejonych i mieszanin wodno-olejowych zgromadzonych w separatorze – kod odpadu 13 05 08*. Odbioru tego dokonuje się za pomocą specjalistycznych samochodów serwisowych z wysokowydajnymi pompo-sprężarkami do pobierania szlamów z dna separatorów i osadników.

Unieszkodliwianie odpadów ropopochodnych szlamów, osadów, mieszanin wodno-olejowych, w punktach utylizacji zgodnie z wymogami przepisów ochrony środowiska

Załączone zdjęcia przedstawiają poszczególne etapy konserwacji separatorów substancji ropopochodnych:

 

Późniejsze modernizacje lub wymiany instalacji separatorów są bardzo uciążliwe, kosztowne i częstokroć niewykonalne. Dlatego zanim podejmie się decyzję o zakupie konkretnego separatora warto zwrócić uwagę na:

• Walory eksploatacyjne takie jak np. konstrukcja włazów, ich ustawienie, łatwość wyjmowania filtrów itp. Szczególnie łatwe do konserwacji są separatory, które po zdjęciu włazów są dostępne na całej długości. Należy też zwracać uwagę na konstrukcję zaworu pływakowego i syfonu. Prawie zawsze zdarza się,że aby dokładnie oczyścić separator trzeba wejść do jego środka. Dlatego warto zwrócić uwagę na możliwości poruszania się w takim separatorze. Pamiętać należy o właściwym doborze klasy włazów w zależności od obciążenia.
• Zabezpieczenia przed zapychaniem się filtrów i mat koalescencyjnych są ważnym elementem łatwego w eksploatacji separatora, ponieważ w przypadku większych zlewni utwardzonych o charakterze publicznym np. supermarkety,-do ścieków deszczowych dostają się różne elementy flotujące np. kubki po napojach, torby foliowe, które bardzo szybko zapychają filtry. Najlepszym elementem zabezpieczającym jest zwykła krata rzadka, która można zamontować na osadniku lub w separatorze.
• Do każdego separatora należy zaprojektować drogę lub dojazd, o czym nieraz zapomina się przy projektowaniu. W przypadku usytuowania separatora substancji ropopochodnych w garażu podziemnym nie ma potrzeby instalowania rurociągu stałego do odciągania odpadów z separatora. Profesjonalnie wyposażony serwis z łatwością poradzi sobie z takim utrudnieniem dostępu. Natomiast w przypadku separatorów tłuszczy montowanych w garażach podziemnych, warto taki rurociąg zaprojektować ze względu na emisje gazów gnilnych przy opróżnieniu takich separatorów.
• Uruchamianie urządzeń po ich montażu nie powinno teoretycznie sprawiać problemów, jednak w wielu przypadkach szczególnie, gdy separator wyposażony jest w zawór pływakowy, nie jest on zalewany wodą, co powoduje zassanie pływaka i podpiętrzanie separatora. W celu uniknięcia jakichkolwiek kłopotów z uruchomieniem, sprawdzić należy czy dostawca oferuje nadzór nad uruchomieniem.
• Zdarza się też często, że z osadnika nie usunięto resztek gruzu, zaprawy czy styropianu. W dalszej eksploatacji powoduje to powstawanie w warstwie dennej osadnika trudno usuwalnej skamieniałości – mieszaniny szlamów zaolejonych z gruzem. W konsekwencji zmniejsza to możliwości akumulacyjne osadnika. Przy odbiorze separatora od firmy instalacyjnej, która go montowała należy dokładnie obejrzeć osadnik i egzekwować usunięcie elementów flotujących (styropian) i zalegających na dnie.

W tabeli poniżej przedstawione są regulacje prawne, które określają kiedy i jak często czyścić separatory. W skrócie można powiedzieć,że separatory należy czyścić przynajmniej raz w roku, natomiast termin drugiego czyszczenia uzależniony jest od wyniku przeglądu eksploatacyjnego lub budowlanego.

separatorów substancji ropopochodnych Akt prawny	Wymagania prawne w zakresie serwisu separatorów
Ustawa z 27.04.2001 Prawo ochrony środowiska(Tekst jednolity: Dz. U. z 2008 r. Nr 25, poz. 150)	1. Separator zgodnie zapisami ustawy jest ,, instalacją’’ z której zachodzi emisja. Emisją tą są ścieki wypływające z separatora. 2. Zgodnie z art. 141 i art. 144 eksploatacja instalacji nie może powodować przekroczeń standardów jakości środowiska. Artykuł ten wprowadza wymóg niedopuszczania do sytuacji w której emisja [ odpływające ścieki ] z separatora stanie się zanieczyszczeniem , czyli zostaną naruszone standardy środowiska. 3. Zgodnie z art. 146 eksploatator zobowiązany jest do podejmowania działań polegających na : • ograniczeniu negatywnego na działaniu na środowisko • podejmowania działań w przypadku powstania zakłóceń w pracy urządzeń 4. Zgodnie z art. 194.1 nie wywiązanie się przez właściciela instalacji z obowiązku zapewnienia prawidłowej eksploatacji instalacji [ separatora ] może skutkować cofnięciem posiadanych zezwoleń. W przypadku separatorów będzie to cofnięcie pozwolenia wodno – prawnego.
Rozporządzenia Ministra Środowiska z 18.11.2014 w sprawie warunków, jakie należy spełnić przy odprowadzaniu ścieków do wód lub do ziemi, oraz w sprawie substancji szczególnie szkodliwych dla środowiska naturalnego ( Dz.U.2014 poz.1800)	1. Zgodnie z § 23.1 Rozporządzenia Ministra Środowiska z 18.11.2014 przeglądy eksploatacyjne urządzeń oczyszczających czyli m.in. separatora substancji ropopochodnych należy wykonywać co pół roku. 2. Zgodnie z § 23.1 Rozporządzenia Ministra Środowiska z 18.11.2014 eksploatacja urządzeń oczyszczających powinna być zgodna z zaleceniami zawartymi w instrukcji obsługi a wszystkie czynności [ przeglądy , czyszczenia ] wykonane w urządzeniu [czyli separatorze ] muszą być odnotowane w książce eksploatacji urządzenia [ separatora ]. 3. Zgodnie z § 23.2 Rozporządzenia Ministra Środowiska z 18.11.2014 dla urządzeń o przepustowości nominalnej powyżej 300 l/s należy oprócz przeglądów eksploatacyjnych wykonywać badania w zakresie normowanych wskaźników zanieczyszczeń tj. zawiesin ogólnych oraz węglowodorów ropopochodnych, wykonanych w czasie trwania opadu, co najmniej dwa razy w roku, w okresie wiosny i jesieni; próbkę do badań należy uzyskać przez zmieszanie trzech próbek o jednakowej objętości pobranych w odstępach czasu nie krótszych niż 30 minut.
Ustawa Prawo Budowlane z 7 lipca 1994 Tekst jednolity: Dz. U. 2013.poz. 1409	1. Zgodnie z art.62 ust.1 punkt 3 ustawy Prawo Budowlane kontrole okresowe instalacji i urządzeń służących ochronie środowiska czyli m.in. separatora substancji ropopochodnych winny być wykonywane co 6 miesięcy – do 30 maja i do 30 listopada – każdego roku

Obowiązek przeglądu urządzeń ochrony środowiska –separatorów w ramach kontroli obiektu budowlanego wynika z przepisów Prawa Budowlanego . Jest to przegląd budowlany i :

• Dla budynków o powierzchni zabudowy poniżej 2000 m² oraz innych obiektów budowlanych o powierzchni dachu poniżej 1000 m² przegląd budowlany separatorów należy wykonywać przynajmniej raz do roku -62. pkt. 1 ust 1) b) Prawa Budowlanego stanowi , że „ Obiekty budowlane powinny być w czasie ich użytkowania poddawane przez właściciela lub zarządcę kontroli okresowej, co najmniej raz w roku, polegającej na sprawdzeniu stanu technicznego…instalacji i urządzeń służących ochronie środowiska .”
• Dla budynków o powierzchni zabudowy powyżej 2000 m² oraz innych obiektów budowlanych o powierzchni dachu powyżej 1000 m² okresowej przegląd budowlany separatorów należy wykonywać dwa razy do roku w terminach do 31 maja . (  62. pkt. 1 ust 3) Prawa Budowlanego )
• Przeglądy takie mogą wykonywać tylko osoby posiadające uprawnienia budowlane z odpowiedniej specjalności ( Art. 62 pkt 4 Prawa Budowlanego ) . Dla separatorów winny to być uprawnienia z branży wodno- kanalizacyjnej

Obowiązek przeglądu urządzeń ochrony środowiska –separatorów w ramach kontroli urządzeń do oczyszczania ścieków wynika także z przepisów Prawa Ochrony Środowiska . Jest to przegląd eksploatacyjny i  należy go wykonywać co pół roku ( § 23.1 Rozporządzenia Ministra Środowiska z 18.11.2014 (Dz.U.2014.1800)  przy czym:

• Zgodnie z § 23.1 Rozporządzenia Ministra Środowiska z 18.11.2014 (U.2014.1800) eksploatacja urządzeń oczyszczających powinna być zgodna z zaleceniami zawartymi w instrukcji obsługi a wszystkie czynności [ przeglądy , czyszczenia ] wykonane w urządzeniu [czyli separatorze ] muszą być odnotowane w książce eksploatacji urządzenia [ separatora ].

• Zgodnie z § 23.2 Rozporządzenia Ministra Środowiska z18.11.2014 (U.2014.1800) dla urządzeń o przepustowości nominalnej powyżej 300 l/s należy oprócz przeglądów eksploatacyjnych wykonywać badania w zakresie normowanych wskaźników zanieczyszczeń tj. zawiesin ogólnych oraz węglowodorów ropopochodnych, wykonanych w czasie trwania opadu, co najmniej dwa razy w roku, w okresie wiosny i jesieni; próbkę do badań należy uzyskać przez zmieszanie trzech próbek o jednakowej objętości pobranych w odstępach czasu nie krótszych niż 30 minut.

• Zgodnie z 9 ust.1 pkt 25 ustawy z dnia 18 lipca 2001 r. Prawo Wodne –przeglądy eksploatacyjne powinny być wykonywane przez wyspecjalizowane firmy, które także serwisują  urządzenia służące do usuwania zanieczyszczeń znajdujących się w ściekach

Rzeczywiście, ustawa z dnia 3 kwietnia 2017 roku o przewozie tzw. towarów „wrażliwych” (Dz. U. 20170708) zobowiązuje podmioty gospodarcze, które zajmują się mieszaninami wodno-olejowymi określonymi w punkcie c) opisu do pozycji taryfy celnej CN 2017 (Rozporządzenie Wykonawcze Komisji Unii Europejskiej 2016/1821 strona 206 pkt 3) do zgłaszania przewozu tych mieszanin do systemu SENT Ministerstwa Finansów.

Obowiązek ten nie wiąże się z żadnymi dodatkowymi obciążeniami dla naszych klientów, o ile nie rozliczają się z nami na podstawie kart przekazania odpadów. W typowej sytuacji firma Separator Service Sp. z o.o. zobowiązana jest do otwarcia, aktualizacji i zamknięcia tzw. SENT-a na siebie. Z uwagi na fakt, że:

• podczas serwisu separatorów jako wytwórca odpadu stajemy się jego posiadaczem (podmiot WYSYŁAJĄCY w rozumieniu ustawy o monitorowaniu towarów wrażliwych Dz.U. 20170708)
• serwis separatorów wykonujemy własnym sprzętem (podmiot TRANSPORTUJĄCY w rozumieniu ustawy o monitorowaniu towarów wrażliwych Dz.U. 20170708) oraz
• unieszkodliwiamy odpady we własnym zakładzie unieszkodliwiania odpadów (podmiot ODBIERAJĄCY w rozumieniu ustawy o monitorowaniu towarów wrażliwych Dz.U. 20170708)

to spełniamy warunki zgłoszenia tzw. SENT-a na siebie w systemie monitorowania i nasz klient nie jest zobowiązany do dopełniania jakichkolwiek formalności związanych z taką usługą.

Gdy nasz klient będzie chciał być wytwórcą odpadów powstałych w wyniku czyszczenia separatorów substancji ropopochodnych i innych zbiorników zawierających te substancje, czyli w polu karty KPO „Posiadacz” wpisze nazwę swojej firmy, wtedy będzie musiał zalogować się do systemu SENT i zgłosić przewóz jako podmiot wysyłający w rozumieniu ustawy o monitorowaniu towarów wrażliwych Dz.U. 20170708, my zaś jako podmiot transportujący i odbierający będziemy aktualizowali i zamykali jego SENT.